zabytki

Lubniewice

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

Kościół położony jest w środku miejscowości, po zachodniej stronie rynku. Obecna świątynia, wielokrotnie przebudowywana została wzniesiona w drugiej połowie XIV wieku przez rodzinę von Waldow. W XV wieku budowla ucierpiała z powodu wojen husyckich ( 1429- 1433), dlatego prezbiterium oraz zakrystia noszą cechy późnego gotyku. Kolejne przebudowy wynikały z pożarów w 1648 i 1781 roku. W XVI wieku ruch reformacyjny zdecydował o zmianie dotychczas katolickiego kościoła na zbór ewangelicki, który pozostał do 1945 roku. Kościół, zgodnie ze średniowieczną tradycją, jest orientowany, ceglany, założony na planie prostokąta z wielobocznie zamkniętą partią prezbiterialną.

Na początku XVI wieku wzniesiono na miejscu zniszczonej drewnianą wieżę, która dopiero w 1882 roku została rozebrana i zastąpiona wieżą ceglana w stylu neogotyckim. W tym czasie do elewacji północnej dodano czworoboczną kruchtę. Nowa, wolnostojąca dzwonnica została odsunięta od fasady. Po wojnie w 1964 roku postawiono przybudówkę, która połączyła wieżę z korpusem nawowym. Trzynawowe wnętrze przykryte jest sklepieniem krzyżowo- żebrowym wspartym na dwóch rzędach ośmiobocznych, masywnych filarów. Po stronie zachodniej znajduje się empora muzyczna. Wnętrze świątyni oświetlone jest ostrołukowo zamkniętymi oknami. Ściany zwieńczone są szerokimi, gładko tynkowanymi fryzami i gzymsami z wysuniętych cegieł.

Szczególnie cennymi elementami wyposażenia są: drewniany, polichromowany barokowy ołtarz z amboną z końca XVII wieku, obraz „Ostatnia Wieczerza” z XVII wieku, chrzcielnica wykonana z antycznego kapitelu korynckiego, drewniane rzeźby św. Katarzyny i św. Barbary z XV wieku, dzwon z 1646 roku oraz nagrobek rodziny Wolframa z 1814 roku- właściciela młyna. W okna wprawione są współczesne, harmonizujące z wnętrzem witraże. Niestety po wojnie zniknęła XVIII- wieczna drewniana rzeźba anioła chrzcielnego, trzymającego w jednym ręku banderole z inskrypcją, a w drugiej konchę na wodę święconą. Na poddaszu znajdował się mechanizm służący do podnoszenia i opuszczania rzeźby. Po zakończeniu wojny kościół został adoptowany na cele kultu rzymsko- katolickiego i konsekrowany w dniu 20 października 1945 roku pw. Podwyższenia Krzyża Świętego.

kościół lubniewice

Pałac- zwany potocznie „Stary Zamek”

Budowla wzniesiona w końcu XVIII wieku, lub jak podają inne źródła w 1812 roku przez Adolfa Friedricha IV von Waldow, na miejscu zniszczonego podczas wojny trzydziestoletniej tzw. „Czerwonego Dworu”. Budynek jest murowany z kamienia i cegły, dziewięcioosiowy , dwukondygnacyjny, otynkowany, nakryty dachem naczółkowym. Pierwotnie wejście do budynku znajdowało się od strony parku. Podjazd do centralnego portalu wejściowego stanowiły rampy, zburzone w 1846 roku. W 1849 roku dobudowano kolejną oś i przeniesiono główne wejście łącznie z klatką schodową. Fasada posiada kompozycję pięcioosiową z ryzalitem, w obrębie którego umieszczono wejście z kolumnowym gankiem. Powyżej znajduje się taras z kutą, żelazna balustradą. Wnętrze budynku odpowiada dwutraktowemu rozłożeniu, z dwiema klatkami schodowymi.

Po wybudowaniu „Nowego Zamku” stary pałac stał opuszczony. Dopiero od 1921 roku służył jako siedziba rodowa rodzinie von Scheele, w którą drogą małżeństwa weszła starsza córka Carla Friedricha Ernsta Eduarda- Elisabeth Johanna Klara. Prace modernizacyjne ograniczyły się do wprowadzenia elektrycznego oświetlenia oraz wbudowania toalet. Rodzina von Scheele zamieszkiwała budynek do 1945 roku, natomiast w pierwszych latach po wojnie znajdowała się w nim siedziba Nadleśnictwa.

W kolejnych latach „Stary Zamek”pełnił funkcje ośrodka wypoczynkowego FWP. Budynek oranżerii został zamieniony na kawiarnię „Szklanka”, pozostałości po stajniach zostały w tym czasie całkowicie rozebrane. Do czasów współczesnych zachowała się natomiast bażanciarnia. Budynek kąpielowy i lodownia znajdujące się po drugiej stronie rzeki nie zachowały się. Na początku lat 90- tych „Stary Zamek” objęty został dzierżawą- dzierżawca pochodził z Niemiec. Jednak po kilku latach sądownie dzierżawa została rozwiązana, władze gminy podjęły decyzję o sprzedaży obiektu- w 1998 roku budynek zakupiła firma należąca do Jana Kulczyka. Aktualnie tzw. „Stary Zamek” jest własnością Fundacji Książąt Lubomirskich.

 

 

Pałac- zwany potocznie „Nowy Zamek”

Budynek w stylu renesansu niemieckiego powstał w latach 1909- 1911 według projektu berlińskich architektów G.A. Dinklage, E. Paulusa i O. Lilloe na planie litery L, którego skrzydła łączy masywna wieża. „Nowy Zamek” jest murowany, piętrowy, pokryty dachem dwuspadowym, natomiast wieża z tarasem widokowym posiada dach czterospadowy. Urozmaicony jest licznymi ryzalitami, tarasami, loggiami. Wejście główne zwieńczone jest herbem rodowym von Waldow und Reitzenstein. Ostatni przedstawiciele rodu von Waldow und Reitzenstein początkowo zamieszkiwali tzw. „Stary Zamek”. Jednak ich zamiłowanie do dzieł sztuki, a co za tym idzie- powiększanie własnych zbiorów, zażyłość z rodziną cesarską i liczne odwiedziny gości spowodowały, że ich dotychczasowa siedziba zaczęła być niewystarczająca. Carl Friedrich myślał o większym dworze, ale to Johanna zadbała o bogaty charakter nowej siedziby. Dodatkowo pomyślano o unowocześnieniu obiektu: wprowadzono centralne ogrzewanie, oświetlenie elektryczne, centralne zaopatrzenie w wodę oraz założono linię telefoniczną. Pałac podzielono na część gospodarczą: kuchnia, spiżarnia, pralnia, pokoje dla służby oraz część mieszkalną z pomieszczeniami towarzyskimi: pokoje gościnne, pokój pani i pana domu, biblioteka, sala muzyczna, sala balowa, jadalnia, galeria i hol. Wyrazem luksusu była łaźnia arabska, zdobiona lazurową posadzką mozaikową z wanną wpuszczoną w podłogę. Wnętrze zachowało swoją oryginalną konstrukcję, z obszernym holem z kominkiem i reprezentacyjnym żyrandolem oraz dębowymi schodami prowadzącymi na piętro.

Pałac wypełniony był XVIII wiecznymi meblami oraz dziełami sztuki przywożonymi przez właścicieli z ich licznych podróży zagranicznych. W pomieszczeniach rezydencji zachowały się do dnia dzisiejszego elementy historycznego wystroju: kominki, piece, pojedyncze kafle wmurowane w ściany, boazerie, ozdobne kraty, witraże, sztukaterie, stolarka drzwiowa. Równocześnie z budową ”Nowego Zamku” powstaje kordegarda- brama wjazdowa we wschodniej części parku, w której mieściły się m.in. pomieszczenia dla służby. Park oraz ogród przy „Nowym Zamku” założono na terenie istniejącego już w pierwszej połowie XIX wieku parku. Przy „Starym Zamku” przeważały rodzime gatunki drzew ( olcha, dąb szypułkowy, klon zwyczajny), natomiast część parku przy nowej rezydencji została urozmaicona gatunkami drzew przywiezionymi z zagranicy ( dąb burgundzki, perłowiec japoński, jodła balsamiczna). Za wzór do założenia ogrodu posłużyły włoskie ogrody renesansowe, które Johanna von Waldow chętnie odwiedzała. Można tu było spotkać cisy i żywopłoty przycięte w kształcie kul i piramid, wielkie wazy, torsy rzeźb , które nawiązywały do starożytności. Przy wejściu głównym do zamku stały donice z palmami oraz wielkie agawy, które na okres zimowy wywożono do szklarni. Przy pokoju pani domu znajdował się ogród różany, natomiast przy pomieszczeniach gospodarczych- ogród kuchenny i owocowy.

W 1936 roku w przypałacowym parku zostaje pochowana Johanna von Waldow, jej maż Carl Firedrich Ernst Eduard von Waldow und Reitzenstein w 1945 roku zostaje znaleziony w swoim pokoju z ranami kłutymi boku, prawdopodobnie zadanymi przez Rosjan. Ostatni członkowie rodu von Waldow opuszczają to miejsce wiosną tego samego roku. Po wojnie obiekt zaadoptowany jest na cele gimnazjum i liceum ogólnokształcące dla sierot i półsierot po nauczycielach i pracownikach oświaty. W 1949 roku pałac przejmuje Fundusz Wczasów Pracowniczych, tworząc w nim ośrodek wypoczynkowy. Na początku lat 90- tych „Nowy Zamek” objęty został dzierżawą- dzierżawca pochodził z Niemiec. Jednak po kilku latach sądownie dzierżawa została rozwiązana, władze gminy podjęły decyzję o sprzedaży obiektu- w 1998 roku obiekt kupiła firma należąca do Jana Kulczyka. Aktualnie jest on własnością Fundacji Książąt Lubomirskich. W 2020 roku, po ponad 20 latach zamknięcia, „Nowy Zamek” został udostępniony dla zwiedzających, stanowiąc ciekawą atrakcję turystyczną.

nowy zamek lubniewice

Chata ryglowa- obecnie „Księgarnia”

Chałupa mieszkalna wzniesiona w konstrukcji ryglowej pod koniec XVIII lub na początku XIX wieku. Budowla została założona na planie prostokąta i nakryta wysokim dachem czterospadowym. Wewnątrz znajdowała się tzw. „czarna kuchnia” , niestety nie zachowała się do czasów obecnych. Pod koniec XIX wieku chatę przebudowano, przemurowane zostały częściowo ściany obwodowe. W latach 80-tych XX wieku budynek poddano rewitalizacji, po czym adoptowano go na cele kulturalne. Obecnie mieści się w nim prywatna księgarnia.

hata ryglowa księgarnia w lubniewicach

Glisno

Pałac

Założenie pałacowo- parkowe znajduje się w południowo- zachodniej części miejscowości. Po stronie zachodniej dodatkowo mieści się założenie folwarczne. Pałac powstał z inicjatywy Friedricha Wilhelma von Posera w 1793 roku. W sensie architektonicznym nawiązuje do poczdamskiej rezydencji Sanssouci. W obecnej formie jest wynikiem kolejnych zmian budowlanych. W pierwszym etapie wzniesiono podłużny, parterowy, częściowo podpiwniczony budynek. W części centralnej usytuowana była owalna, dwukondygnacyjna sala, nakryta kopułowo, po obu jej stronach mieściły się dwa mniejsze pomieszczenia. W latach 30-tych XIX wieku ówczesny właściciel majątku rozbudował pałac o dwa boczne skrzydła. Kolejne prace budowlane przeprowadzono w 1856 i 1910 roku. Dodatkowymi elementami pałacu były schody od strony fasady i elewacji tylnej, fontanna i płaskorzeźby przedstawiające Wenus, Dianę, Junonę, Minerwę. Po zakończeniu II wojny światowej zespół pałacowy został upaństwowiony. W latach 60-tych pałac przekazano Kaliskiej Wytwórni Pluszu i Aksamitu „Runex” na potrzeby ośrodka kolonijnego.
Wówczas przeprowadzono remont pałacu. Od 1978 roku pałac staje się własnością Wojewódzkiego Ośrodka Postępu Rolniczego. Obecnie mieści się w nim Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, który od wielu lat organizuje w założeniu pałacowo- parkowym targi rolnicze.
Równocześnie z założeniem parku wzniesiona została tzw. sztuczna ruina o charakterze neogotyckim. Obiekt wybudowano z kamieni polnych oraz cegły ceramicznej. Budowla składa się z centralnie położonej, cylindrycznej baszty z czworobocznym pomieszczeniem oraz umieszczonych po obu jej stronach murów kurtynowych. Wnętrze baszty oświetlone zostało ostrołucznymi oknami, zdobionymi dawniej drewnianymi maswerkami.

pałac w gliśnie

Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa

Kościół w Gliśnie istniał już zapewne na przełomie XIII i XIV wieku .Obecna świątynia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa znajduje się w centralnej części miejscowości. Budowla powstała w 1837 roku z inicjatywy izraelickiego właściciela majątku Israela Mosesa Henocha według projektu architekta berlińskiego- Karla Friedricha Schinkla. Budowla jest murowana i tynkowana, założona na planie prostokąta, z dachem dwuspadowym, z czworoboczną wieżą po stronie północno- zachodniej zwieńczona dachem czterospadowym. W nadprożu drzwi w przyziemiu wieży znajdował się pierwotnie napis w języku niemieckim: „Ten dom Boży dla wielbienia Pana dla swojej chrześcijańskiej gminy w roku 1837 zbudowany został przez izraelickiego właściciela majątku rycerskiego Glisno- Israela Mosesa Henocha”.
Po wojnie napis został usunięty. Wnętrze kościoła zachowało swój oryginalny charakter. Na emporze muzycznej zachowały się organy piszczałkowe, pochodzące z wcześniejszego kościoła i datowane na koniec XVIII wieku. We wschodniej partii kościoła zachował się klasycystyczny ołtarz z wbudowaną amboną i obrazem „Chrystus przed Piłatem”. Do czasów dzisiejszych nie zachowało się wiele cennych elementów wyposażenia.

kościół w gliśnie

Mauzoleum rodu von Wartenberg

Budowla wzniesiona po 1858 roku w stylu neogotyckim w południowo- wschodniej części parku. Mauzoleum jest murowane z cegły ceramicznej i łamanego kamienia. Obiekt składa się z dwóch części: przedsionka oświetlonego ostrołucznymi oknami oraz pomieszczenia czworobocznego ze sklepieniem żebrowym. W trójkątnym szczycie budowli umieszczony został piaskowiec z herbem rodu von Wartenberg i von Gablenz.

mausoleum glisno

Jarnatów

Pałac

Założenie pałacowo- parkowe zlokalizowane jest w północno- zachodniej części miejscowości w sąsiedztwie zespołu folwarcznego. Budowla założona na planie litery L pochodzi z drugiej połowy XVIII wieku. Obecny swój kształt zawdzięcza przebudowie z lat 20- stych XX wieku, podjętej przez rodzinę Böttinger. Wzbogacono wówczas budowlę o skrzydło po stronie północno- zachodniej, ryzalit, oranżerię. Bryła budowli jest dwukondygnacyjna, silnie zróżnicowana, z wbudowaną po stronie zachodniej cylindryczną basztą nakrytą cebulastym hełmem. Wejście główne zlokalizowane jest w elewacji frontowej i poprzedzone gankiem z tarasem.

Bryła pałacu nakryta została dachem wielospadowym z wystawkami okiennymi i lukarniami. Wnętrze zachowało swój historyczny układ pomieszczeń, przed wejściem do pałacu znajdowała się dodatkowo monumentalna rzeźba lwa wykonana z białego marmuru. Niestety w latach 90- tych XX wieku posąg zniknął. Ostatnim niemieckim właścicielom pałacu poświęcone jest mauzoleum grobowe wybudowane na dawnym cmentarzu wiejskim. Jest to budowla w typie świątyni antycznej na planie kolistym tzw. monopteros. Po 1945 roku w pałacu mieściły się biura „Państwowego Gospodarstwa Rolnego”, a następnie ośrodek kolonijny „Zastalu”. Następnie przeszedł w posiadanie komendy Milicji Obywatelskiej z Gorzowa Wlkp. Obecnie pałac stanowi własność prywatną.

zamek jarnatów

Kościół filialny pw. Matki Bożej Szkaplerznej

Kościół znajduje się pośrodku miejscowości, w pobliżu założenia pałacowo- parkowego. Świątynia została wzniesiona z inicjatywy właściciela majątku- Caspara Adama von Waldow w 1710 roku. Jest to budowla posiadająca cechy stylistyczne baroku, murowana i tynkowana, założona na planie prostokątnym. W 1770 roku po stronie wschodniej korpusu kościoła nadbudowano drewniana wieżę z dzwonnicą i krzyżem. W 1906 roku została ona poddana remontowi. Kolejny remont miał miejsce w 2011 roku, kiedy wymieniono m.in. pokrycie z blachy na nowe. Z historycznego wyposażenia zachował się barokowy ołtarz i empora muzyczna. Po bokach ołtarza w dwóch oknach zachowały się ekspresjonistyczne witraże z 1927 roku. Z historycznego wyposażenia pochodzi też XVIII- wieczna tablica herbowa rodu von Waldow , znajdująca się w Muzeum Lubuskim w Gorzowie Wlkp .Po zakończeniu II wojny światowej w 1947 roku kościół został konsekrowany i adoptowany na cele kultu rzymsko- katolickiego.

kościół jarnatów

Rogi

Pałac

Wzniesiony w początku XX wieku pałac ma charakter XIX-wiecznej rezydencji roman¬tycznej, nawiązującej stylowo i ukształtowaniem bryły do architektury zamkowej. Dominującym elementem architektonicz¬nym jest wieża, umieszczona w południowo-wschodnim narożniku pałacu, kryta wysokim dachem namiotowym. Urozmaicona ryzalitami i wieżyczkami bryła budowli posiada ce¬chy stylu późnoromantycznego z elementami neoromańskimi i neorenesansowymi. Okazała rezydencja pałacowa z parkiem oraz folwarkiem zlokalizowana jest w kompleksie leśnym. Pałac zajmuje południowo-wschodni kraniec założenia fol¬warcznego. Od południa i wschodu otoczony jest parkiem krajobrazowym, który założo¬no równocześnie z budową pałacu, wykorzystując zróżnicowane gatunkowo zadrzewienie pobliskiego lasu. Od strony kolonii w Rogach prowadzi aleja dojazdowa obsadzona staro¬drzewem dębowym. Oryginalny wystrój wnętrz zachował się w pomieszczeniach parteru i większości sal piętra – są to głównie boazerie i sztukaterie stropów. Pomieszczenia reprezentacyjne (dawna sala balowa, dawny salon ogrodowy oraz ogromny reprezentacyjny holl) usytuowane są w trak¬cie zachodnim oraz w części północnej pałacu.

W 1946 roku w pałacu organizowane były kursy dla drwali leśnych, w latach 1947-1952 pałac pełnił funkcję ośrodka wczasowego. W latach 1952-1976 należał do Technikum Le¬śnego, następnie mieściło się tutaj prewentorium oraz DPS dla dzie¬ci upośledzonych. Od 1976 roku pałac w Rogach pełni funkcję ośrodka szkoleniowo-wy¬poczynkowego Urzędu Wojewódzkiego i następnie Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Po generalnym remoncie w latach 1978-1979, prowadzono tutaj szko¬lenia dla pracowników administracji rządowej i samorządowej. W kolejnych latach pałac wykorzystywany był na cele Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wlkp .Obecnie stanowi własność prywatną.